Subscribe:

BİREYSEL VE GRUP ÇALIŞMASI

İlçe Halk Kütüphanemizi zaman zaman ziyaret ederim. Çarşıda zaman geçirmek için en güzel mekânlardan biri burası. Kütüphanenin iç kapısına varınca ne yazık ki ciddi bir uyarı yazısıyla karşılaşıyorum bir süredir. Ne zaman asıldığını bilmiyorum. Ne anlatmak istediğini de bilmiyor, sadece tahmin edebiliyorum. Görevlilere sormaya da cesaret edemedim. Alay ettiğimi zannedebilirler. Tartışma yaşamak ya da ters bir mukabele görmek ve böylece kütüphanemden olmak istemem.

Uyarı yazısına neresinden baksak anlatımı bozuk.

Kütüphanenin bireysel çalışmaya da grup çalışmasına da uygun olmadığı anlaşılıyor ilk bakışta. Eğer bunu anlatmak istiyorsa burada bir tamlama hatasıyla karşı karşıya kalmış oluruz.

Türkçe dersinde anlatım bozuklukları konusunu öğrenmiş olan her öğrencinin hemen tespit edeceği bir mevzudur bu.

"Bireysel" ve "grup" kelimeleri birbirine "ve" bağlacıyla bağlanınca görevce özdeş olur. "Grup" kelimesi burada isimdir ve isim tamlaması kurmuştur: grup çalışması.
Oysa "bireysel" kelimesi sıfattır ve eğer "çalışma" kelimesiyle tamlama kuracaksa bu bir sıfat tamlaması olur ve tamlanan iyelik eki almaz. Yani "bireysel çalışma" olur.

Şimdi her iki kelimeyi (bireysel, grup) "ve" ile bağlayınca sanki iki tane isim tamlaması varmış, ikisinin de tamlananları ortakmış da onun için tamlananı tekrar etmek yerine tamlayanları birbirine bağlamışız gibi bir durum ortaya çıkıyor.

bireysel ve grup çalışması = birey çalışması + grup çalışması

Eğer gerçekten bunu anlatmak istiyorsak, yani kütüphanede bireysel çalışmayı da yasaklamak istiyorsak tamlayanları değil, tamlamaları bağlamamız gerekiyor. Bu durumda uyarı yazısı şöyle olacaktır:

Kütüphanemiz bireysel çalışma ve grup çalışmasına maalesef uygun değildir.

Yasaklanmak istenen şeyin sadece grup çalışmaları olduğunu tahmin ediyor ve başkaları gibi ben de kütüphanede oturup bireysel olarak çalışıyorum. Henüz bu konuda uyarı almış da değilim.

O halde kütüphane görevlileri, grup halinde çalışırken kütüphanenin sessizliğini bozanları uyarmak için kurdukları cümlede iki tane yüklem olduğunu; bunlardan birincisi olumlu, ikincisi olumsuz olduğu için birinci yüklemin yalın haldeyken bağlaç ile bağlanamayacağını bilselerdi yazıyı şöyle yazarlardı:

Kütüphanemiz bireyseldir, grup çalışmasına maalesef uygun değildir.

Hatta daha öz biçimde anlatmak gerekirse "bireysel" kelimesine de gerek kalmaz "Kütüphanemiz grup çalışmasına maalesef uygun değildir." dememiz yeterli olur. Anlayan anlar.